สคบ.ระบุเส้นทางสินค้านำเข้าจากจีน กระจายต่อย่านสำเพ็ง

นพ.อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัย และป้องกันการบาดเจ็บในเด็ก โรงพยาบาลรามาธิบดี เปิดเผยสถานการณ์เด็กได้รับอันตรายจากของเล่นว่า งานวิจัยล่าสุดของตนเมื่อปี 2552 พบว่า แต่ละปีมีเด็กเสียชีวิตจากการเล่นของเล่นที่ไม่ได้มาตรฐานประมาณ 100 คนต่อปี ส่วนใหญ่เป็นเพศชายมากกว่าเพศหญิง บาดเจ็บประมาณ 5,000 คนต่อปี และปัจจุบันน่าจะมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เพราะการแข่งขันทางการตลาดสูง ขณะที่การควบคุมไม่เข้มงวดพอ ผู้ค้าจึงนำสินค้าไม่ได้มาตรฐานซึ่งราคาถูกกว่าเข้ามาขายมากขึ้น

 

นพ.อดิศักดิ์ กล่าวต่อว่า เด็กได้รับอันตรายจากของเล่นมาจาก 3 สาเหตุ คือ 1.ตัวของเล่นไม่มีคุณภาพ ซึ่งมีจำนวนเกือบครึ่งในท้องตลาด และเด็กได้รับอันตรายจากประเด็นนี้มากที่สุด เด็กจึงได้รับสารตะกั่วที่เคลือบของเล่นและของเล่นมีขนาดเล็กเกินไปทำให้ติดคอได้ 2.เล่นผิดวิธี หรือเล่นผิดกลุ่มอายุ และ 3.ของเล่นชำรุดเสื่อมโทรมไปตามสภาพ

นพ.อดิศักดิ์ กล่าวอีกว่า ของเล่นที่เป็นอันตรายส่วนใหญ่ไม่มีเครื่องหมายมาตรฐานอุตสาหกรรม (มอก.) หรือถ้ามีก็เป็นฉลากปลอม เนื่องจากการขอตรามอก.มีขั้นตอนยุ่งยาก ตนเสนอให้สำนักงานมาตรฐานอุตสาหกรรม (สมอ.) นำคู่มือเกณฑ์มาตรฐานไปให้โรงงานอ่านทำความเข้าใจ และให้โรงงานส่งสินค้าไปตรวจตามห้องทดลองแล้วใช้เครื่องหมายมอก. ได้ทันที ไม่ต้องจ่ายค่าตรวจและทดสอบให้สมอ. แต่ใช้การจ่ายค่าตรวจประจำปีให้สมอ.และรายงานว่า ผลิตของเล่นอะไรเพิ่มบ้าง ถ้าสมอ.สุ่มตรวจแล้วพบว่าไม่เป็นไปตามมาตรฐาน ก็มีความผิดทางกฎหมาย ซึ่งต้องตั้งบทลงโทษให้หนัก

 

ด้านนายสิรธีร์ พจน์จิราภรณ์ นักสืบสวนสอบสวนปฏิบัติการศูนย์เฝ้าระวังและพิสูจน์สินค้าที่ไม่ปลอดภัย กองคุ้มครองผู้บริโภคด้านฉลาก สำนักงานคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) กล่าวว่า ของเล่นส่วนใหญ่ที่นำเข้ามาในประเทศผลิตในประเทศจีน เพราะต้นทุนต่ำกว่าที่อื่น ส่วนแหล่งกระจายสินค้าแหล่งใหญ่คือสำเพ็ง และคลองถม ซึ่งหากสคบ.ได้รับรายงานมาก็จะนำของเล่นมาตรวจสอบว่าได้มาตรฐานหรือไม่ จากนั้นจะลงพื้นที่สุ่มตรวจในย่านดังกล่าว รวมถึงแนวตะเข็บชายแดนและห้างสรรพสินค้าสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง อย่างไรก็ดี พบของเล่นผิดกฎหมายที่ยังวางขายอยู่เพียงเล็กน้อย เนื่องจากร้านค้าเก็บของไปแล้วเพราะมีต้นทางคอยบอกว่าเจ้าหน้าที่มาลงพื้นที่

ส่วนนายนิมิต พิมพ์พิเสน รักษาการผู้อำนวยการกองตรวจการมาตรฐาน 3 สมอ. กล่าวว่า ก่อนที่ผู้นำเข้าหรือผู้ผลิตของเล่นจะนำสินค้าวางจำหน่าย ต้องผ่านการตรวจมาตรฐานสินค้าจากสมอ.ก่อนที่จะได้รับตรามอก. ทั้งนี้ฉลากดังกล่าวไม่ได้กำหนดอายุ สมอ.จึงต้องติดตามผลทั้งจากโรงงานและในท้องตลาดเพื่อให้ของเล่นมีมาตรฐานอยู่เสมอ 

“ปัญหาที่พบบ่อยคือ มีการนำตรามอก.จากของเล่นประเภทหนึ่ง ไปติดกับของเล่นอีกประเภทหนึ่งเพื่อลดทอนความยุ่งยากและค่าใช้จ่ายในการขออนุญาต ซึ่งถือว่าผิดกฎหมาย อย่างไรก็ดีเมื่อตำรวจลงพื้นที่ดูสินค้าผ่านๆ เห็นว่ามีมอก.ก็ไม่ได้ว่าอะไร จึงเป็นช่องโหว่ เพราะมีแต่สมอ.เท่านั้นที่จะรู้ว่า ลักไก่ติดผิดชนิดเพราะเลขที่ติดอยู่บนตราของเล่นสามารถตรวจสอบได้ผ่านทางสมอ.เท่านั้น เช่นเดียวกับการนำเข้าที่กรมศุลกากรยังตรวจสอบไม่เข้มงวดมากพอ” นายนิมิต กล่าว

ผู้สื่อข่าวได้ลงพื้นที่สำรวจย่านสำเพ็งซึ่งเป็นแหล่งกระจายสินค้าพบว่า ของเล่นส่วนมากมีเครื่องหมายมอก. แต่บางอย่างน่าสงสัยว่า ผ่านการตรวจสอบความปลอดภัยหรือไม่ เช่น ตุ๊กตายางเป็ด ที่ก่อนหน้านี้ในปี 2555 ศูนย์เฝ้าระวังและพิสูจน์สินค้าไม่ปลอดภัย สคบ. ตรวจพบว่า ไม่ปลอดภัยจากจุกยางที่เล็กมาก ซึ่งอาจหลุดเข้าคอเด็ก ทั้งนี้พ่อค้าร้านขายส่งของเล่นรายหนึ่ง ระบุว่า การได้เครื่องหมายมอก. ต้องพาเจ้าหน้าที่ไปตรวจถึงโรงงานโดยต้องเสียค่าใช้จ่ายให้ทั้งหมด ทำให้ต้นทุนสูงขึ้น บางรายจึงใช้ตรามอก.ปลอม หรือนำตราของสินค้าประเภทหนึ่งไปติดกับสินค้าที่ไม่ผ่านการตรวจสอบเพื่อเลี่ยงการจับกุม